بهرنگ پورغفاری

مشاور مدیر عامل در مؤسسه واکاوی منابع، ذخایر و دارائی های معدنی ایرانیان

ایران با دارا بودن منابع معدنی گسترده و متنوع، از پتانسیل بالایی برای تبدیل‌شدن به یکی از قطب‌های معدنی منطقه و حتی جهان برخوردار است. ذخایر عظیم مس، آهن، طلا، سرب، روی، لیتیوم و عناصر نادر خاکی، کشور را در موقعیتی راهبردی قرار داده‌اند. در این میان، با توجه به تحولات بین‌المللی و افزایش احتمال رفع یا کاهش تحریم‌ها، افق تازه‌ای برای همکاری با شرکت‌های بزرگ معدنی دنیا گشوده شده است. در چنین شرایطی، ارزیابی دقیق و شفاف ذخایر معدنی ایران، اهمیتی مضاعف می‌یابد.

با رفع تحریم‌ها، شرکت‌های بزرگ معدنی و سرمایه‌گذاران جهانی به دنبال ورود به بازارهای بکر و پرپتانسیل خواهند بود. ایران، با منابع کشف‌نشده و دست‌نخورده فراوان، یکی از جذاب‌ترین مقاصد ممکن است. اما پیش‌نیاز هرگونه جذب سرمایه خارجی، وجود اطلاعات دقیق، شفاف و استاندارد از ذخایر معدنی کشور است. ارزیابی‌های علمی و مبتنی بر استانداردهای بین‌المللی می‌تواند اعتماد شرکت‌های جهانی را جلب کرده و فضای اقتصادی کشور را متحول سازد.

زمانی که دولت یا شرکت‌های ایرانی وارد مذاکرات با شرکت‌های بزرگ معدنی بین‌المللی می‌شوند، اطلاعات جامع از ذخایر، قدرت چانه‌زنی آنان را به‌شدت افزایش می‌دهد. ارزیابی دقیق ذخایر نه‌تنها ارزش اقتصادی پروژه‌ها را مشخص می‌کند، بلکه امکان تدوین قراردادهای مشارکتی منصفانه، انتقال فناوری و بهره‌مندی از دانش بین‌المللی را نیز فراهم می‌سازد.

بازار جهانی معدن به‌شدت رقابتی است و کشورهایی موفق‌اند که اطلاعات معدنی خود را با دقت، سرعت و شفافیت بالا تولید و منتشر کنند. اگر ایران بتواند از طریق ارزیابی حرفه‌ای، نقشه دقیقی از پتانسیل‌های معدنی خود ارائه دهد، می‌تواند در جذب پروژه‌های بین‌المللی، تأمین مالی، و صادرات مواد معدنی با ارزش افزوده، جایگاه مهم‌تری کسب کند.

ورود شرکت‌های بزرگ معدنی به ایران صرفاً به معنای سرمایه‌گذاری مالی نیست، بلکه فرصتی است برای انتقال دانش فنی، فناوری‌های پیشرفته، و استانداردهای نوین ایمنی، زیست‌محیطی و بهره‌برداری. اما این مشارکت زمانی به شکلی مؤثر شکل می‌گیرد که ایران بتواند با ارائه اطلاعات دقیق از ذخایر خود، نیازها و ظرفیت‌های پروژه‌ها را به درستی تعریف کند.

ارزیابی ذخایر معدنی گامی کلیدی در تدوین سیاست‌های کلان معدن‌کاری کشور است. در شرایط پساتحریم، داشتن آمار دقیق و ارزیابی‌شده از ذخایر، به دولت کمک می‌کند تا با اصلاح قوانین، تدوین مقررات جدید و تعیین نرخ‌های بهره‌برداری و مالیات، فضای مناسب‌تری برای جذب سرمایه خارجی فراهم کند. این اطلاعات می‌تواند مبنای طراحی نقشه راه توسعه معدنی ایران در دهه آینده قرار گیرد.

در شرایطی که احتمال حضور دوباره شرکت‌های بزرگ معدنی در ایران افزایش یافته است، ارزیابی علمی، دقیق و استاندارد ذخایر معدنی کشور از یک ضرورت فنی به یک اولویت استراتژیک تبدیل شده است. این ارزیابی‌ها نه‌تنها پایه‌گذار یک صنعت معدنی مدرن در کشور خواهند بود، بلکه می‌توانند موقعیت ایران را در نظم جدید اقتصاد منابع جهانی تثبیت کنند. اکنون زمان آن فرا رسیده که با نگاه ملی، آینده‌نگر و مبتنی بر داده، گنجینه‌های زمین ایران را به ثروت پایدار برای نسل‌های آینده تبدیل کنیم.